منظومه شمسی / سیارات منظومه شمسی به ترتیب / اندازه سیارات + عکس
منظومه شمسی / سیارات منظومه شمسی به ترتیب / اندازه سیارات + عکس / منظومه شمسی در جدول
منظومه شمسی یا Solar System: در فضای لایتناهی که خلاء کامل در آن حکمفرماست، و تاریکی آن را فرا گرفته، و حرارت آن در حدود ۲۷۰ درجه زیر صفر است، ستارگان – اعم از ثابت و سیاره . با سرعت حیرت انگیزی در حرکتند. سیارات معمولا بدور ستارگان ثابت می چرخند، و این منظومه ها بطور دسته جمعی در فضای لایتناهی پیش می روند. سیارات، نور و حرارت خود را از ستارگان ثابت کسب می کنند.

با کلیک بر روی تصویر سیاره مورد نظرتان، می توانید به مطلب مربوطه ارجاع پیدا کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر لطفا بر روی عکس سیارات مختلف کلیک کنید.
منظومه شمسی ما نیز، یکی از میلیاردها منظومه ای است، که قسمتی از آنها را شب هنگام، در آسمان می بینیم. منظومه شمسی از خورشید و نه سیاره که بعضی از آنها دارای قمر یا اقماری هستند و چند صد سیاره کوچک دیگر، که در مدار مخصوصی بدور خورشید می گردند، به وجود آمده است. طول عمر منظومه شمسی ۴٫۵۶۸ میلیارد سال تخمین زده می شود.
در این مطلب می خوانید: (برای مراجعه به بخش مورد نظر کلیک کنید)
۱. خورشید (Sun)
نزدیکترین ثوابت به کره زمین، خورشید است، که از زمین ما ۱۴۹ میلیون کیلومتر فاصله دارد. خورشید کروی و متشکل از گازهای مشتعل است، به مانند کورۂ اتمی عظیمی است، که دائما در آن گاز هیدروژن تبدیل به گاز «هلیوم» می گردد، و در نتیجه نور و حرارت و نیرو می کند.
قطر آفتاب، ۱٫۳۹۳٫۰۰۰ کیلومتر است، یعنی ۱۰۹ برابر قطر زمین.
حجم خورشید یک میلیون و سیصد هزار مرتبه از حجم زمین زیادتر است. حرارت آفتاب، در مرکز آن، در حدود بیست میلیون درجه سانتی گراد است، ولی حرارت سطح آن از شش هزار درجه سانتی گراد تجاوز نمی کند. خورشید دارای یک حرکت وضعی است و در هر ۲۵ روز یکبار بدور خود می گردد.
این کره با سرعت ۲۰ کیلومتر در ثانیه بطرف منظومه «هرکول» در حرکت است و تمام سیارات و اقمار منظومه شمسی را نیز بدنبال خود بطرف این منظومه میکشد.
۲. عطارد یا تیر (Mercury)
این سیاره، کوچکترین، سریعترین و نزدیکترین سیارات منظومه شمسی به کره خورشید است، فاصله آن از خورشید ۵۸ میلیون کیلومتر است. حرکت وضعی و انتقالی خود – هر دو را در ظرف ۸۸ روز انجام میدهد، و به همین جهت همیشه یک سمت آن بطرف خورشید است (به مانند ماه که حرکت وضعی آن بدور خود و حرکت انتقالی آن بدور زمین هر دو در ظرف ۲۹ روز انجام می گیرد و به همین سبب ما همیشه یک طرف ماه را می بینیم و سوی دیگر آن را هرگز ندیده ایم).
نیمی از کره عطارد که بطرف آفتاب است سنگلاخ، و سطح آن ملتهب است، و حرارت آن به ۵۰۰ درجه سانتی گراد می رسد. در کره عطارد هوا وجود ندارد و زندگی امکان ناپذیر است.
قطر این سیاره ۴۸۷۰ کیلومتر است و با سرعت ۴۸ کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد.
٣. زهره یا ناهید (Venus)
بعد از عطارد، نزدیکترین سیاره به خورشید، سیاره زهره است. فاصله آن از خورشید ۱۰۸ میلیون کیلومتر است، این سیاره در هر ۲۲۵ روز یکبار بدور خورشید می گردد، و حرکت وضعی خود را در مدت ۳۰ روز انجام میدهد.
کره زهره را ابرهای ضخیمی از ذرات خاک پوشانیده است. تصور حیات در این کره نمی رود، زیرا هوا در آن وجود ندارد.
زهره کمی از زمین کوچکتر و قطر آن ۱۲۳۰۰ کیلومتر است، و با سرعت ۳۵ | کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد.
۴. زمین (Earth)
کره زمین محل زندگی بشر است، سطح آن را اقیانوس ها و خشکیها پوشانیده است، و دارای «جو» می باشد، و هوای آن مناسب برای زندگی کلیه موجودات زمینی است. فاصله آن از خورشید ۱۴۹ میلیون کیلومتر است و در مدت یکسال یعنی ۳۶۵ روز و یک چهارم روز بدور خورشید می گردد، و حرکت وضعی خود را در یک شبانه روز یعنی ۲۴ ساعت انجام میدهد (باید توجه داشت که تمام این اوزان و مقادیر و مسافات و تقسیمات «زمان» زائیده فکر بشر و مولود شرایط ویژه کره خاکی ماست، وگرنه، چنانچه در کروات دیگر موجوداتی متمدن باشند مسلمه مقیاسات دیگری را مورد استفاده قرار میدهند.)
قطر کره زمین ۱۲۷۵۶ کیلومتر است. زمین با سرعت ۲۹.۸ کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد، طول مدار زمین بدور خورشید ۹۶۵ میلیون کیلومتر است.
و کره زمین یک قمر دارد که آن را ماه مینامیم. در ایام گذشته بشر اطلاعات چندانی از ماه نداشت، و بر پایه حدس و گمان افسانه هایی در باره ماه میان اقوام و ملل رواج یافته بود اما اکنون مجامع علمی جهان اطلاعات بسیار دقیقی از ماه دارد، سفاین بی سرنشین و سرنشین دار که در دو دهه اخیر به ماه فرستاده شده، اطلاعات گرانبهایی را با خود به ارمغان آورده اند.
۵. مریخ یا بهرام (Mars)
مریخ سیاره نسبتا کوچکی است، جو رقیقی دارد، سطح آن از خشکی و سنگلاخ های وسیع و احتمالا یخچال های طبیعی وسیع در دو قطب آن تشکیل شده است.
فاصله این سیاره از خورشید ۲۲۸ میلیون کیلومتر است. مریخ در مدت ۶۸۷ روز یکبار بدور خورشید می گردد و حرکت وضعی خود را در مدت بیست و چهار ساعت و سی دقیقه انجام میدهد. و در هوای رقیق کره مریخ امکان زندگی موجودات بسیار کوچک یا ذره بینی و نشو و نمای نباتاتی از قبیل «خزه» موجود است. از سوی دولتهای آمریکا و روسیه ماهواره هایی برای شناسایی دقیق کره مریخ به فضا فرستاده شده، و عکسهایی که توسط این ماهواره ها به زمین مخابره شده، در مراکز علمی در کشور مورد بررسی قرار می گیرد.
درجه حرارت سطح مریخ در حدود پنج درجه سانتی گراد است، قطر کره مریخ ۶۸۸۰ کیلومتر است.
این سیاره با سرعت ۲۴ کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد.
مریخ دو قمر دارد یکی بنام «فوبوس» و دیگری بنام «ده نی موس» که قطر اولی ۱۵ و قطر دومی فقط ۸ کیلومتر است.
۶. مشتری، زاوش یا برجیس (Jupiter)
مشتری بزرگترین سیاره منظومه شمسی است. ۱۳۰۰ بار از زمین بزرگتر است. فاصله آن از خورشید ۷۷۹ میلیون کیلومتر است؛ و در مدت ۱۱ سال یکبار بدور خورشید می گردد.
حرکت وضعی خود را در مدت ۱۰ ساعت یعنی با سرعت بسیار زیاد انجام میدهد – با توجه به اینکه یکهزار و سیصد بار این سیاره از زمین بزرگتر است، معلوم می شود با چه سرعتی بدور خود می چرخد. مشتری از یک هسته سنگی و یک طبقه یخ بضخامت چندین هزار کیلومتر بوجود آمده است. هوای آن از گاز آمونیاک و گاز متان تشکیل شده است.
حرات آن ۱۳۰ درجه سانتی گراد زیر صفر است. قطر این سیاره ۱۴۲.۵ هزار کیلومتر می باشد و با سرعت ۱۴ کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد.
مشتری یازده قمر دارد، که سه تا از آنها از کره ماه بزرگتر است.
۷. زحل یا کیوان (Saturn)
بزرگترین سیاره منظومه شمسی، پس از مشتری، سیاره زحل است. فاصله این سیاره از خورشید ۱۷۲۸ میلیون کیلومتر است و در مدت ۲۹ سال یکبار بدور خورشید می گردد. این سیاره نیز حرکت وضعی خود را با سرعت زیاد یعنی در مدت ده ساعت و یک ربع ساعت انجام میدهد.
این سیاره نیز مانند مشتری از یک هسته فلزی و معدنی و یک طبقه یخ و یک جو مرکب از گاز آمونیاک و متان تشکیل شده است.
حرارت سطح این سایره ۱۴۰ درجه سانتی گارد زیر صفر است.
این سیاره بدور خود حلقه هایی دارد، که به عقیده دانشمندان از درهم پاشیدن یکی از اقمار زحل بوجود آمده است. این قمر در نتیجه نزدیک شدن زیاد به کره زحل از هم پاشیده و بصورت میلیاردها ذرات غبار و سنگریزه در آمده، و کمربندی بذور کره زحل بوجود آورده است. علاوه بر این حلقه ها، زحل دارای ۹ قمر است که یکی از آنها از کره ماه ما بزرگتر است.
قطر زحل ۱۲۰ هزار کیلومتر است، و با سرعت ۹.۶ کیلومتر در ثانیه بذور خورشید می گردد.
۸. اورانوس (Uranus)
این سیاره از نظر حجم، سومین سیاره منظومه شمسی است. فاصله آن از خورشید ۲۸۶۸ میلیون کیلومتر است، و در مدت ۸۴ سال یکبار بدور خورشید می گردد. حرکت وضعی خود را در مدت ده ساعت و چهل دقیقه انجام میدهد. ترکیب این سیاره مانند ترکیب زحل، یعنی یک هسته معدنی و یک طبقه یخ است. تنها تفاوت این دو سیاره در جو آنهاست، زیرا در فضای اطراف اورانوس گاز آمونیاک یافت نمی شود، و فقط از گاز متان تشکیل شده است.
حرات سطح آن ۱۸۵ درجه سانتی گراد زیر صفر است. قطر آن ۵۴۰۰۰ کیلومتر است. این سیاره با سرعت ۶.۸ کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد و چهار قمر دارد.
۹. نپتون (Neptune)
چهارمین سیاره بزرگ منظومه شمسی است. فاصله آن از خورشید ۴۵۰۱ میلیون کیلومتر است و در مدت ۱۶۵ سال یکبار بدور خورشید می گردد. مدت حرکت وضعی آن پانزده ساعت و نیم است. ترکیب آن نظیر ترکیب کره اورانوس است. حرارت سطح آن ۲۰۰ درجه سانتی گراد زیر صفر است. و قطر نپتون ۵۰۷۰۰ کیلومتر است و با سرعت ۵.۴ کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد. نپتون دو قمر دارد.
۱۰. پلوتون (Pluto)
دورترین سیاره منظمه شمسی، پلوتون نام دارد. فاصله آن از خورشید ۵ میلیارد و ۹۱۹ میلیون کیلومتر است، و در مدت ۲۴۸ سال یکبار بدور خورشید می گردد. ترکیب این سیاره هنوز بدرستی معلوم نیست. حرارت آن را ۲۳۰ درجه سانتی گراد زیر صفر تخمین زده اند، و در این درجه حرارت تمام گازها تبدیل به مایع یا منجمد می گردد.
قطر پلوتون ۶ هزار کیلومتر است، معلوم نیست حرکت وضعی خود را در چه مدت انجام می دهد. قمری ندارد، و با سرعت ۴ / ۱۷ کیلومتر در ثانیه بدور خورشید می گردد.
۱۱. کمربند استروئید (Asteroid belt)
بین مدار مریخ و مدار مشتری در حدود دو هزار سیاره کوچک به گرد خورشید در گردشند.
دانشمندان علوم نجوم را عقیده بر اینست، که این سیارات کوچک از انفجار یک سیاره بزرگ به وجود آمده اند، و علت این انفجار را برخورد سیاره مذکور با یک سیاره دیگر، با یک ستاره دنباله دار می دانند.
بزرگترین این سیارات «سرس» نام دارد و قطر آن ۷۶۷ کیلومتر است سپس «پالاس» با قطر ۴۸۹ کیلومتر و «وستا» با قطر ۳۸۶ کیلومتر را می توان نام برد. اغلب این سیارات قطرشان از ۴ یا ۵ کیلومتر تجاوز نمی کند، و بصورت تخته سنگهایی در فضا معلق مانده، و بدور خورشید می گردند.